^{Japonia - Kraj kwitnącej wiśni.}

Geografia Japonii

Japonia to archipelag wysp i wysepek ciągnących się wzdłuż wschodnich wybrzeży Azji i tworzących łuk długości 2990 km. Liczne półwyspy i zatoki sprawiają, że linia brzegowa jest bardzo dobrze rozwinięta, a jej długość wynosi 29 751 km. Na południowym zachodzie, poprzez Morze Wschodniochińskie, Japonia graniczy z Chinami, na zachodzie Morze Japońskie oddziela kraj od obu Korei oraz Rosji. Na północy cieśnina Soya (La Perouse’a) oddziela Japonię od rosyjskiej wyspy Sachalin, a cieśnina Nemuro (Kunaszyrska) od Wysp Kurylskich, których południowa część stanowi terytorium sporne z Rosją. Od wschodu i południa kraj oblewają wody Oceanu Spokojnego, a wzdłuż wybrzeży ciągnie się głęboki rów tektoniczny – Rów Japoński. W krajobrazie Japonii dominują góry i wyżyny, zajmujące około 90% obszaru, w tym 10% to góry wysokie. Wyspy Japońskie stanowią bowiem nawodną część potężnego łańcucha górskiego, który wznosi się z dna oceanu na wysokość 12 000 m. W żadnej części kraju niziny stanowiące ok. 10% powierzchni nie są na tyle duże, by sięgały aż po horyzont. Najbardziej wysunięta na północ, rozległa wyspa Hokkaido poprzecinana jest pasmami górskimi: Kitami na północy, Hidaka na południowym wschodzie i Teshio na zachodzie, które mają przebieg południkowy. W centrum wyspy zaś znajduje się wulkaniczny masyw gór Ishikari z najwyższym szczytem Asahi (2291 m n.p.m.), a także mniejsze pasmo Yubari. Góry Teshio od pozostałych rozdziela dolina aluwialna rzeki Ishikari (268 km) – trzeciego najdłuższego cieku Japonii. Otaczająca jej ujście nizina jest skupiskiem większości mieszkańców wyspy z największym miastem – Sapporo. Większe obszary nizinne zajmują ponadto zachodnią część Hokkaido, a na północnym wschodzie w głąb Morza Ochockiego wcina się górzysty półwysep Shiretoko. Natomiast południowo-zachodnią część dawnego Ezo stanowią półwyspy Shakotan i Oshima. Cieśnina Tsugaru (szer. 19,5 km) oddziela Hokkaido od największej wyspy archipelagu – Honsiu, zajmującej 61% powierzchni kraju. W jej północnej części zwanej Tohoku, której początek wyznaczają półwyspy Shimokita i Tsugaru, przebiegają południkowo wzdłuż poszarpanego, klifowego wybrzeża wschodniego góry Kitakami, a przez środek owego regionu góry Ou. Oba pasma będące kontynuacją gór na Hokkaido rozdzielone są nizinną doliną uchodzącej do Pacyfiku rzeki Kitakami, w której południowej części znajduje się główne miasto Tohoku – Sendai.

Pośród nadbrzeżnych nizin północno-zachodniego wybrzeża Honsiu, nieopodal półwyspu Oga znajduje się najniżej położony punkt Japonii, tj. kryptodepresja jeziora Hachirogata (4 m p.p.m.). Dalej na południe dolina rzeki Mogami oddziela Ou od biegnącego równolegle do zachodniego wybrzeża pasma górskiego – Echigo, które z kolei płynnie przechodzi w zajmujące wnętrze wyspy rozległe góry Mikuni. Na wschód od nich wzdłuż wybrzeża Pacyfiku biegnie pasmo Abukuma. Uchodząca do Morza Japońskiego na wysokości wyspy Sado rzeka Shinano (376 km) – najdłuższa w Japonii, oddziela Mikuni od położonych na zachód od nich Alp Japońskich, które zajmują centralną część Honsiu zwaną inaczej Chubu. W ich skład wchodzą trzy główne, biegnące południkowo, a równolegle względem siebie pasma: Hida na północy, Kiso w strefie środkowej oraz Akaishi na południu. Na wschód od tych ostatnich, a na północ od wcinającego się w Pacyfik półwyspu Izu znajduje się masyw wulkanu Fudżi (3 776 m n.p.m.) – najwyższego szczytu Kraju Wschodzącego Słońca. Na północ stamtąd, a na południe od gór Mikuni leżą mniejsze, tym niemniej równie wyniosłe pasma Tanzawa, Okuchichibu i Yatsugatake.

W południowo-wschodniej części Honsiu rozciąga się równina Kanto (13 tys. km2) – największy japoński obszar nizinny, w którego południowej części nad Zatoką Tokijską leży stolica państwa – Tokio. Samą zatokę zaś od otwartego oceanu oddzielają nizinne półwyspy Miura i Boso. Na zachód od Alp Japońskich leżą pasma górskie Ryohaku, Ibuki oraz Yoro. Na północ od nich głęboko w Morze Japońskie wcina się, w przeważającej części nizinny, półwysep Noto, a na południe od owych gór rozpościera się niewielka nizina Nobi, w której centralnej części, nad zatoką Ise leży główne miasto Chubu – Nagoja.

Na południowym zachodzie kraju położona jest trzecia pod względem wielkości wyspa Kiusiu, oddzielona od Honsiu wąską cieśniną Kanmon, a od Sikoku cieśniną Bungo. Mające południkowy przebieg góry Kiusiu, których kulminacją jest położony w środkowo-północnej części wyspy szczyt Kuju (1788 m n.p.m.) zajmują większość jej obszaru. Na północnym, przylegającym do Morza Japońskiego wybrzeżu znajduje się największe miasto Kiusiu – Fukuoka. Silnie rozczłonkowane wybrzeża przybrały postać licznych półwyspów: Osumi, i Satsuma na południu oraz Shimabara, Nishisonogi i Nagasaki na zachodzie. Ponadto nieopodal występują liczne mniejsze wyspy i archipelagi takie, jak: Cuszima, Iki, Amakusa, czy też Goto. Południowe zwieńczenie Wysp Japońskich stanowi długa na 1000 km girlanda wysp Nansei, które dzielą się na położone bliżej Kiusiu Satsunan oraz dalsze Riukiu na czele z Okinawą. Do Japonii należą też inne grupy przeważnie wulkanicznych wysp, a więc leżące ok. 2000 km na południe od Tokio Ogasawara i Kazan oraz położone bliżej Honsiu wyspy Izu. Razem wzięte określane są one mianem wysp Nanpo i wyznaczają granicę pomiędzy Pacyfikiem a Morzem Filipińskim, na którym znajdują się jeszcze położone na wschód od Okinawy wyspy Daito.

Cieśnina Kii oraz usiane rozlicznymi wyspami Wewnętrzne Morze Japońskie oddzielają Honsiu od czwartej największej wyspy Japonii – Sikoku. Większą jej część zajmują góry Sikoku z najwyższym wzniesieniem Ishizuchi (1981 m n.p.m.). W północno-wschodniej części wyspy dolina rzeki Yoshino oddziela je od niewielkiego pasma Sanuki. Nadbrzeżne niziny północne stanowią główny obszar osadniczy z miastem Matsuyama na czele.

- Wyspy Japońskie – mapa hipsometryczna.

- Góry Tanzawa

- Klifowe wybrzeże Rikuchu Kaigan; prefektura Iwate

Strona główna